Zamek w Bolkowie
Zamek w Bolkowie położony jest na wzgórzu wznoszącym się 396 m n.p.m., z jednej strony stromo opadającym do doliny Nysy Szalonej, a z drugiej łagodnie do miasta. Nie jest znana dokładna data powstania zamku, jednak wiadomo że powstał przed rokiem 1277, z którego to roku pochodzi najstarsza wzmianka. Właścicielem zamku był wówczas książę legnicki Bolesław II Rogatka. Nosił on wówczas nazwę Hain, którą zmienił w roku 1312 kiążę Bernard na cześć swojego ojca, księcia Bolka I Surowego. Najstarszymi elementami zamku są mury obwodowe o nieregularnym kształcie, budynek przy wieży i przy północno-wschodnim murze. W późniejszym czasie powstała wieża. Jest ona bardzo ciekawa, gdyż posiada kształt nie spotykany w innych zamkach na terenie Polski. Mianowicie posiada kształt klina, którego ostrze skierowane jest w stronę największego zagrożenia. Dzięki temu pociski ześlizgiwały się po murze. Wieża posiada cztery kondygnacje i ma 28 m wysokości, a jej średnica zewnętrzna wynosi od 12,3 do 15 metrów. Grubość murów w przyziemiu wynosi aż 4,5 metra. Wejście do wieży znajduje się dopiero na wysokości 9 metrów, do którego prowadziły drewniane schody. Umożliwiało to zniszczenie schodów wrazie wtargnięcia najeźcy na teren zamku i kontynuowanie obrony z wieży. Na dnie wieży, tak jak w wielu innych zamkach znajduje się loch głodowy.
W latach 1301-1368 książęta Bernard i Bolko II Mały dokonali rozbudowy i umocnienia zamku. Warownia w czasach piastowskich nigdy nie została zdobyta, pomimo kilkukrotnego oblegania jej. Dwukrotnie odparła ataki Jana Luksemburczyka, w 1331 roku kiedy to śpieszył on na pomoc wojskom krzyżackim w walce z królem polskim Władysławem Łokietkiem i w 1345 roku, kiedy to chciał podporządkować sobie Księstwo Świdnicko-Jaworskie. Zamek przeszedł do Korony Czeskiej w 1392 roku, po śmierci wdowy po Bolku II Agnieszki.
W 1444 roku miasto zdobyli husyci, jednak nie powiodło im się zdobycie zamku. Dopiero król czeski Jerzy z Podjebradów w 1468 roku zdobył zamek i osadził na nim swojego burgrabiego Hansa von Tschirna. Jednak ten zajął się rozbojem i już w roku 1468 został pojmany i powieszony przez mieszczan Świdnicy i Wrocławia, którzy zamek oddali królowi węgierskiemu Marcinowi Korwinowi. W 1493 roku w imieniu czeskiego władcy, Władysława Jagiellończyka, zamek zdobywa po sześciotygodniowym oblężeniu książę cieszyński Kazimierz II. Po roku król czeski przekazuje zamek w zastaw Fabianowi von Tschirnhaus. Na początku XVI wieku zamek został przekazany przez króla Ferdynanda I wrocławskiemu biskupowi w dożywocie.
Widok z wieży na renesansowy Dom Kobiet |
Ten też na polecenie monarchy rozpoczął w 1540 roku rozbudowę warowni, w celu przystosowania jej do nowoczesnego systemu obrony, ze względu na stosowanie powszechnie broni palnej. Prace te nadzorował architekt Jakob Parr. W wyniku rozbudowy, która trwała do roku 1549, zamek otoczono drugimi murami obronnymi z otworami na strzelnice i wzmocnionymi przez basteje. Zostały wówczas włączone do zespołu zamkowego dwie miejskie baszty. Przebudowie uległy również istniejące dotychczas budynki, otrzymały one nowe attykowe zwieńczenia w kształcie jaskółczych ogonów i półkoli, podobnie jak i wieża, którą połączono gankiem z dawnym domem mieszkalnym. Wybudowano nowy trzykondygnacyjny budynek mieszkalny, tzw. dom kobiet. Zamek po śmierci biskupa w 1543 roku przeszedł jako lenno na jego rodzinę. Od 1570 roku zamek jest własnością Matthiasa von Logau, a po kilku latach przechodzi w posiadanie rodziny von Zedlitz.
W czasie wojny trzydziestoletniej, zamek dwukrotnie w latach 1640 i 1642 odpierał ataki wojsk szwedzkich. Został zdobyty dopiero w 1646 roku przez szwedzkie wojska pod wodza generała Wittenberga. Częściowo zostały wówczas odbudowane mury i basteje uszkodzone w trakcie ataków. Szwedzi opuścili zamek i miasto dopiero dwa lata po zakończeniu wojny, w 1650 roku i wówczas powrócili na zamek jego właściciele. Rodzina von Zedlitz sprzedała zamek wraz z dobrami w roku 1703 zakonowi cystersów z Krzeszowa, którego własnością pozostał on aż do roku 1810, kiedy to nastąpiła sekularyzacja dóbr zakonnych. Przebudowano wówczas dość gruntownie wnętrza budynków mieszkalnych.
Po przejściu zamku na własność pruskiego skarbu państwa został on opuszczony i popadł w zupełną ruinę, do czego przyczyniła się również burza jaka szalała nad miastem w dniu 16 października 1814 roku. Pierwsze prace konserwacyjne podjęto w roku 1850, kontynuowane były w roku 1893. W okresie międzywojennym kilkukrotnie były prowadzone tu badania i zabezpieczające zamku przed dalszą dewastacją. Od 1900 roku w domu kobiet mieściło się muzeum. Również obecnie mieści się tam Oddział Muzeum Okręgowego w Jeleniej Górze.
PLAN ZAMKU
|
|
1 -Wieża 2 -Dziedziniec 3 -Budynek mieszkalny 4 -Dziedziniec zewnętrzny 5 -Dom Kobiet 6 -Wielki dziedziniec 7 -Dziedziniec turniejowy 8 -Wielka basteja 9 -Brama |