Na stromym bazaltowym wzgórzu górującym nad okolicą wznoszą się malownicze ruiny zamku, który powstał na miejscu istniejącego tu grodu drewniano-ziemnego, podniesionego w 1108 roku do rangi kasztelani przez Bolesława Krzywoustego. Kasztelania była wzmiankowana w bulli papieża Hadriana I w 1155 roku jako castrum Valan. Wzniesie pierwszej murowanej budowli przypisuje się księciu Bolesławowi I Wysokiemu. Powstała ona w końcu XII wieku i składała się z muru obwodowego i sześciokątnej wieży. Na początku wieku XIII często na zamku przebywał książę Henryk I Brodaty wraz ze swoją małżonką Jadwigą (która została świętą i jest patronką Śląska). Książę rozbudował zamek o mieszkalną wieżę i licząca 9 metrów kaplicę. Wkrótce zastąpiono sześciokątną wieżę okrągłą, o średnicy 12 metrów i grubości murów do 3 metrów. Wieża dotrwała do naszych czasów i obecnie ma 12 metrów wysokości. W połowie XIII wieku zamek upodobał sobie znany z awanturniczego życia syn Henryka II Pobożnego (a wnuk Henryka I Brodatego i św. Jadwigi), Bolesław II Rogatka. Właśnie w zamkowej wieży więził on w roku 1256 wrocławskiego biskupa Tomasza I, a w 1277 swego bratanka, księcia wrocławskiego Henryka IV Probusa.
W połowie XIV wieku za panowania księcia świdnicko-jaworskiego Bolka II Małego nastąpiła kolejna rozbudowa zamku, powstał wówczas tzw. zamek średni. Po jego śmierci wdowa po nim, księżna Agnieszka przekazała w 1368 roku zamek w zastaw lenny rycerzom von Zedlitz. W 1377 roku właścicielem zamku został Tymo von Kolditz, który dokonał rozbudowy i umocnienia warowni. W 1428 roku podczas powstania husyckiego zamek był przez powstańców bezskutecznie oblegany. W następnych latach właściciele zmieniali się często i nie dbali o budowlę. Od 1465 roku jego właścici
elem był okrutny rozbójnik Hans von Zedlitz, który nie oszczędz
ał nawet mieszkańców Wlenia. W latach 1567 – 74 następny właściciel zamku Sebastian Zedlitz przeprowadził przebudowę zamku. Prace nadzorował architekt Jerzy der Wahlich. Wzmocniono wówczas obronność warowni poprzez podwyższenie murów i wieży. Nowym właścicielem zamku już w 1581 roku został Sebastian von Schaffgotsch, a w 1605 roku następny awanturnik z rodziny von Zedlitz, Konrad, gnębiący okoliczną ludność. Wymuszał on od ludności różnorodne daniny i usługi, a jeżeli nie chcieli oni spełnić jego życzeń, więził on w lochu burmistrza miasta.
W czasie wojny trzydziestoletniej zamek był kilkakrotnie oblegany i zdobywany przez wojska szwedzkie i cesarskie. Wreszcie w 1646 roku został
podpalony, przez co popadł całkowicie w ruinę. Po tej wojnie nowym właścicielem zamku został pułkownik króla Francji Ludwika XIII Adam von Kaulhaus. Jednak nie podejmuje on odbudowy zniszczonego zamku, lecz buduje na stokach góry na której stoi zamek nowy pałac, w którym zamieszkuje. W wieku XVIII zamek kupuje hrabia Grünfeld, a po jego śmierci w 1804 roku przechodzi na własność rodziny Haugowitz, w której rękach pozostaje do II wojny światowej.
PLAN ZAMKU
|
|
A -Zamek Górny B -Zamek Średni C -Zamek Niski 1 -Wieża 2 -Budynki mieszkalne 3 -Fosa 4 -Brama |