jesteś w: ZAMKI DOLNEGO ŚLĄSKA » Książ
Zamek Książ
Budowę zamku Książ przeprowadził w latach 1288-1292 roku książę świdnicko-jaworski Bolko I. Prawdopodobnie w tym miejscu istniał już wcześniej gród obronny, który rozbudował Bolko I, oraz przeniósł tam swoją siedzibę. Zamek do 1388 roku należał do książąt świdnicko-jaworskich, następnie do 1392 do wdowy po księciu Bolku II, księżnej Agnieszki. Po jej śmierci, księstwo świdnicko-jaworskie zgodnie z testamentem Bolka II przeszło we władanie króla czeskiego Wacława IV. Już w 1387 roku księżna Agnieszka zapisała zamek staroście księstwa Beneszowi von Chustnik. Od 1396 roku starostą księstwa i zarazem zarządcą zamku został mianowany Johann von Chotienitz. W 1401 roku kupił on zamek wraz z okolicznymi ziemiami od Benesza. W czasie wojen husyckich, w latach 1428-29 zamek został przez husytów zdobyty i częściowo zniszczony. Nowym właścicielem Książa został w 1445 roku po poślubieniu wnuczki Johanna von Chotienitz, Hermann von Czettritz. Jego syn Hans, podobnie jak i inni właściciele okolicznych zamków zajmował się rozbójnictwem. Aby przeciwstawić się narastającej w tej części kraju fali rozboju, król czeski Jerzy z Podjebradów w 1459 roku wyruszył ze zbrojną wyprawą na Śląsk. Zdobył on i zniszczył wiele śląskich zamków, spaleniu uległ również w 1463 roku zamek Książ.
 |
|
Zamek ok. 1694 r. |
Po jego zniszczeniu król dał go w zastaw braciom Janowi i Mikołajowi von Schellendorf. Jednak obydwaj bracia również zaczęli pałać się rozbojami. Po skargach okolicznych mieszkańców, następca króla Jerzego Marcin Korwin rozkazał w 1473 roku zdobyć zamek. Jednak jego rozkazu nie spełniono i wyruszył on na wyprawę osobiście, zajmując po drodze wiele okolicznych zamków. W dniu 6 stycznia 1475 roku stanął on pod zamkiem, lecz nie zdobył go, gdyż został wezwany na Węgry gdzie wkroczyli Turcy. Uzyskał on jednak od Jana Schellendorfa obietnicę że ten przestanie napadać na ludność. Obietnica nie została dotrzymana i w 1482 roku pojmano go, a rok później zamek został przy pomocy węgierskich żołnierzy zdobyty przez Jerzego von Steina, któremu król Maciej Korwin przekazał zamek Książ na siedzibę. Po śmierci Macieja Korwina w 1490 roku zamek pozostaje przez siedem lat jako królewskie dominium pod zarządem starosty. W 1497 roku zamek wraz z okolicznymi dobrami został przez króla Władysława Jagiellończyka sprzedany jego kanclerzowi Janowi von Schllenberg, którego syn Jerzy w 1508 roku zamienił zamek na dobra głubczyckie z Piotrem von Haugwitz. Jego syn Jan 6 stycznia 1509 roku sprzedał zamek Książ wraz ze wszystkimi dobrami Konradowi I von Hoberg. Zamek stanowi własność tego rodu aż do 1941 roku.
Pierwsze prace remontowe i przebudowę zamku wykonał w latach 1548-55 Konrad II von Hoberg. W dniu 5 kwietnia 1605 roku Konrad III von Hoberg wykupił od cesarza Rudolfa III dziedziczne prawo własności do dóbr książańskich. W 1628 roku Jan Henryk von Hoberg przekazuje zamek Janowi Henrykowi von Hohberg, z olszańskiej lini rodu. Na skutek toczącej się w tym okresie wojny trzydziestoletniej był on zmuszony do opuszczenia zamku. Zamek został splądrowany przez wojska cesarskie i austriackie. Po zakończeniu działań wojennych przeprowadzono przebudowę zamku. W miejscu rozebranych murów obronnych założono ogrody. Odbudowę i przebudowę zamku kontynuowano do końca XVII wieku. W 1705 roku właścicielem zamku został Konrad Maksymilian von Hohberg, który całkowicie przebudował zamek.
 |
|
Zamek ok. 1800 r. |
Powstała wówczas barokowa część zamku, oraz biblioteka wraz z budynkami bramnymi.
Po śmierci Henryka Karola von Hohberg (w 1755 roku), syna Konrada Maksymiliana, na którym wygasła linia olszańska rodu, zamek przeszedł we władanie lini rodu pochodzącej z Roztoki. Właścicielem zamku wraz z dobrami został Jan Henryk IV von Hochberg. W latach 90-tych XVIII wieku Jan Henryk VI von Hochberg zaangażował architekta Christiana Wilhelma Tischbeina, w celu upiększenia okolicy zamku. Odbudowano wówczas między innymi położony w pobliżu zamek Stary Książ. Ostatnia przebudowa zamku miała miejsce w latach 1908-23, a przeprowadził ją Jan Henryk XV von Hochberg. Dobudowano wówczas dwa neorenesansowe skrzydła, wieża (ma 43 m wysokości) otrzymała nowy hełm, poszerzono tarasy, oraz przebudowano wnętrza zamkowe. Po jego śmierci w 1938 roku zamek we władanie przejął jego najstarszy syn Jan Henryk XVII von Hochberg. Opuścił on zamek w czasie II wojny światowej i wyemigrował do Anglii, gdzie służył w armii brytyjskiej. Zamek w 1941 roku został skonfiskowany przez hitlerowców.
Był to najtragiczniejszy okres w dziejach zamku. Wywieziono wtedy z zamku wszystkie wartościowsze dzieła sztuki, meble oraz zawartość zamkowej biblioteki. Jednocześnie zniszczono wiele sal przebudowując je, zmieniono ich pierwotny wygląd zrywając boazerie, niszcząc plafony, sztukaterie i inne ozdobne elementy wystroju. Od 1943 roku rozpoczęto drążenie w skale na której stoi zamek tuneli, które do końca wojny osiągnęły łączną długość 900 metrów. Znajdowały się one 55 metrów poniżej dziedzińca. Przy głównym wejściu do zamku, 5 metrów od fasady wydrążono szyb o głębokości ponad 40 i średnicy 5 do 8 metrów. Dodatkowo wydrążono jeszcze trzy szyby prowadzące w głąb podziemnych chodników. Wydrążono również kilka krzyżujących się w podziemiach pod kątem prostym sal. Ze znajdującego się 15 metrów pod poziomem ziemi głównego szybu transportowego, poprowadzono betonowe korytarze do zmkowych piwinic. Korytarze te połączono z barokową częścią zamku poprzez windy. Wskazywało by to na przeznaczenie tych korytarzy jako schronów przeciwlotniczych. Przy tych pracach wykorzystywano więźniów z utworzonego w pobliskiej Głuszycy filii Obozu Koncentracyjnego Gross-Rosen. Nie jest do końca wyjaśnione przeznaczenie podziemnego kompleksu. Najprawdopodobniej planowano ulokować tam podziemną fabrykę zbrojeniową, a na zamku utworzyć kwaterę Naczelnego Wodza. Prace na zamku były prowadzone aż do 8 maja 1945 roku.
Po wyzwoleniu przez kilka miesięcy na zamku stacjonowało wojsko radzieckie, dokonując dalszej dewastacji zamku. Po opuszczeniu zamku przez wojsko, stał on niezabezpieczony aż do roku 1956, kiedy to podjęto pierwsze prace konserwatorskie. Intensywną renowację rozpoczęto w roku 1968, co doprowadziło do przywrócenia kilku sal do ich dawnej świetności.
Zamek Książ należy do największych w Polsce. Posiada ponad 400 pomieszczeń (wraz z zabudowaniami gospodarczymi ok. 600), a łączna kubatura pomieszczeń wynosi 150000 m3. Całość jest otoczona parkiem, obok zamku znajduje się stadnina koni. Zamek można zwiedzać przez cały rok.
