- Mapka Zamków Dolnego Śląska

- Lista Zamków Dolnego Śląska

- Literatura

- Marek Borkowski
autor opisów oraz zdjęć

włosy - hotel karpacz - Centrowanie taśm

   Głogów już od zarania państwowości polskiej był ważnym grodem o znaczeniu obronnym. Niemiecki kronikarz Thietmar wspomina w swych kronikach o skutecznej obronie grodu przed atakami wojsk niemieckich w latach 1010 i 1017. Następnego dowodu waleczności Głogowianie dali przykład w 1109 roku, co barwnie opisał w swej kronice Gall Anonim. Odparli oni wówczas atak wojsk cesarza niemieckiego Henryka V. Ta pierwotna budowla obronna była zapewne otoczona wałami drewniano-ziemnymi, a wewnątrz znajdowały się drewniane budynki mieszkalne. W drugiej połowie XIII wieku w obrębie tych umocnień została wybudowana wolnostojąca cylindryczna wieża. W 1205 roku Głogów wymieniany jest jako gród kasztelański. Stolicą samodzielnego księstwa został w roku 1252, kiedy to syn Henryka Pobożnego Konrad, pierwotnie przeznaczony do kariery duchownej, zbrojnie odebrał część ziem z księstwa wrocławskiego od swojego brata Bolesława Rogatki. Powstało wówczas księstwo głogowskie, a Konrad dał początek głogowskiej i oleśnickiej linii Piastów Śląskich. Jednak Rogatka nie mógł się pogodzić z faktem utraty części swoich ziem i zaplanował porwanie Konrada. Ten jednak przejrzał jego zamiary i w czasie wizyty u brata na zamku legnickim, stwierdziwszy że zamek jest obsadzony wojskami, porwał go i wywiózł do zamku głogowskiego. Więził go dopóty, dopóki nie uzyskał, od niego obietnicy uznania swojego księstwa. W 1291 roku całe miasto spłonęło i zapewne ówczesny, w znacznej mierze drewniany zamek, nie oparł się płomieniom. Z zachowanych dokumentów wiadomo że w tym samym roku rozpoczęto przebudowę zamku, która trwała do roku 1309. Wybudowano wówczas ceglane mury obronne o grubości 2,4 metra, a wewnątrz tak powstałego dziedzińca pozostała poprzednio wybudowana wieża i postawiono dwa ceglane budynki, jeden jako siedziba księcia i drugi dla załogi zamku.
   W 1293 roku na zamku głogowskim był więziony przez Henryka III książę wrocławski Henryk V Gruby. Przyczyną uwięzienia księcia była sukcesja po księciu Henryku IV Probusie, który zapisał w testamencie księstwo wrocławskie księciu głogowskiemu. Ale mieszczanie wrocławscy nie zezwolili na wykonanie testamentu i po elekcji powierzyli księstwo Henrykowi V. Książę głogowski nie mógł się pogodzić z tym faktem i nakłonił jednego z dworzan księcia wrocławskiego do porwania go. Ten porwał księcia w czasie kąpieli i nagiego przewiózł do miejsca gdzie oczekiwał na niego głogowczyk. Incydent ten tak opisuje kronikarz Piotr z Byczyny:
Dostawszy go odprowadził do Głogowa i uwięził w strasznych okowach, chcąc go zmusić do uległości. Kazał zrobić jakby skrzynię z okratowanym otworem, przez który mógł oddychać i pobierać pokarm, i innym podobnie zabezpieczonym, przez który mógł wydalać kał. W takim zamknięciu trzymał go jak najsurowiej przez sześć miesięcy, tak że na jego biodrach i plecach roiło się robactwo; nie mógł też ani stać, ani siedzieć, ani leżeć z powodu ciasnoty.
Po tak okrutnym więzieniu Henryk V zgodził się na układ, zawarty 6 maja 1294 roku, w wyniku którego odstąpił księciu głogowskiemu część swojego księstwa leżącą na prawym brzegu Odry, z Oleśnicą, Kluczborkiem, Namysłowem, Byczyną i Gorzowem.
   W XIV wieku dobudowano w północnej i wschodniej części murów obronnych dwa jednopiętrowe budynki mieszkalne. Zamek sprzężono również z murami obronnymi miasta i otoczono fosą. W 1331 roku zmarł książę głogowski Przemko a księstwem miała zarządzać do swej śmierci wdowa po nim Konstancja. Po jej śmierci księstwo mieli przejąć Jan Ścinawski i Henryk IV Żagański. Jednak już w październiku tego samego roku król czeski Jan Luksemburczyk zaatakował Głogów. Na skutek zdrady miejskiego starosty Czesi zdobyli zamek i opanowali miasto. Król czeski nie dopuścił do przejęcia przez książąt żagańskiego i ścinawskiego swych części księstwa głogowkiego. W wyniku tego Jan Ścinawski w 1332 roku w zamian za dożywotnie uzyskanie swej części dzielnicy oddał Czechom swoją część miasta Głogowa. Natomiast zbrojnie przeciw królowi czeskiemu wystąpił syn zmarłego Henryka IV Żagańskiego Henryk V Żelazny. Jednak w trakcie tej wojny część ziem tego księcia zaatakował król Kazimierz Wielki. Gdy wojska polskie zagroziły bezpośrednio stolicy jego księstwa Żaganiowi, Henryk V został zmuszony do zaprzestania walk w 1344 roku. W zamian za złożenie hołdu lennego królowi czeskiemu uzyskał on część księstwa głogowskiego i połowę miasta Głogowa. Zamek jednak pozostał w rękach czeskich i w imieniu króla czeskiego zarządzali nim jego starostowie.
   Na początku XV wieku w książęcej części miasta książę Jan I wybudował drugi zamek, nazywany w odróżnieniu od starego zamku zamkiem książęcym. W czasie walk o Śląsk między królem Władysławem Jagiellończykiem a królem węgierskim Maciejem Korwinem ówczesny książę głogowski sprzyjał wojskom węgierskim. Jednak po jego śmierci w 1476 roku do walki o spadek włączył się książę żagański Jan II. Wojna ta spowodowała poważne zniszczenia miasta i zamku. Po zwycięstwie wojsk króla węgierskiego w 1488 roku oni obsadzili zamek i miasto. Przebywali tam do śmierci Korwina w 1490 roku, kiedy to ponownie Głogów przeszedł do Korony Czeskiej. Posiadłości głogowskie król Władysław Jagiellończyk przydzielił swemu bratu Janowi Olbrachtowi. W jego imieniu rządy sprawowali namiestnicy. W 1497 roku ziemie te zostały przydzielone drugiemu bratu czeskiego króla Zygmuntowi (późniejszy król polski Zygmunt Stary). Ten osobiście przybył do Głogowa i stąd zarządzał tym księstwem. Zaraz po przybyciu na zamek zaczął go remontować po zniszczeniach wojennych. Planował również jego przebudowę i w tym celu sprowadził nawet włoskich budowniczych, jednak nie zdążył tego dokonać gdyż w roku 1506 został królem Polski i opuścił Głogów. Zamkiem zaczęli wówczas zarządzać starostowie. W 1574 roku na zamku przeprowadzono remont, otynkowano ściany i ozdobiono je sgrafittowymi dekoracjami w kształcie czarno-białych kwadratów. W 1615 roku zamek został zniszczony przez pożar. Jednak wkrótce został częściowo odbudowany. Następne zniszczenia zamku przyniosła wojna trzydziestoletnia, w trakcie której był oblegany w 1632 roku przez wojska saskie, w 1633 przez austriackie i w 1634 przez Szwedów. Po tych zniszczeniach odbudowa nastąpiła w latach 1652-1657, a od 1669 roku rozpoczęto przebudowę zamku w stylu barokowym. Podwyższono wszystkie budynki o jedno piętro, włączono wolnostojącą dotychczas wieżę w południowo-zachodni narożnik dziedzińca. Dobudowano od strony południowej czwarte trzykondygnacyjne skrzydło, zmieniono elewację zewnętrzną, otwory okienne oraz układ sal wewnątrz zamku. W pierwszej połowie XVIII wieku od strony zachodniej przebito nowy wjazd na teren zamku, utworzono zamkowe ogrody o powierzchni 1 ha. W 1741 roku zamek i miasto bronione przez wojska austriackie zostały zdobyte po ciężkich walkach przez wojska pruskie. Po przejęciu Śląska przez Prusy na zamku urzędowali pruscy zarządcy. Remontując zamek po zniszczeniach zmieniono wówczas ponownie zewnętrzną elewację, postawiono nowe portale przy wejściach do zamku.
   W czasie wojen napoleońskich na początku XIX wieku Głogów został 3 XII 1806 roku zdobyty przez Francuzów. Na zamku głogowskim 16 VII 1807 roku cesarz Napoleon Bonaparte przyjmował pruskich urzędników państwowych. Mieszkał również na zamku przez kilka dni. Napoleon przebywał na głogowskim zamku jeszcze dwukrotnie w 1812 roku, ostatni raz w czasie odwrotu z Rosji. Francuska załoga przebywała na zamku jeszcze do 1814 roku, odpierali oni kilkakrotnie ataki wojsk pruskich, chcących zdobyć zamek. Po wycofaniu się Francuzów z zamku został on poddany po raz kolejny odbudowie. Ponownie zmieniono wystrój zewnętrzny zamku oraz układ wewnętrzny sal. Na przełomie XIX i XX wieku część zamku przeznaczono na sąd królewski, a część wykorzystano na prywatne mieszkania. W piwnicach urządzono schrony, a sale do drugiego piętra pomniejszono poprzez stawianie ścianek działowych. Podwyższono więżę i zwieńczono ją klinkierowym krenelażem.
   Olbrzymie zniszczenia zamek odniósł w czasie II Wojny Światowej. Prace zabezpieczające i remontowe przeprowadzono dopiero w latach 1963-66. Ze względu na ogrom zniszczeń musiano rozebrać do parteru całe skrzydło południowe. Pozostałe skrzydła przykryto dwuspadowymi dachami. Od 1969 roku prowadzono odbudowę zamku, przywracającą mu wygląd z wieku XVIII, za wyjątkiem całkowicie zniszczonego skrzydła południowego. Obecnie na zamku mieści się muzeum.

Zamek przed przebudową w XIX wieku

Drzeworyt wg rys. T. Blätterbauera